Wodorowe testy oddechowe

SIBO - przerost bakteryjny jelita cienkiego (small intestinal bacterial overgrowth)

NIETOLERANCJA LAKTOZY

ZABURZENIA WCHŁANIANA FRUKTOZY, SACHAROZY

Bezwzględne przeciwwskazania do wykonania testu:

dzieci z wrodzoną nietolerancją fruktozy
rozpoznana lub podejrzewana poposiłkowa hipoglikemia

Przygotowanie do badania

Jak przygotować się do testu wodorowego?

4 tygodnie przed badaniem nie można być poddanym kolonoskopii i kuracji antybiotykowej
7 dni przed badaniem należy odstawić ziołowe preparaty poprawiające motorykę jelita oraz probiotyki
2 dni przed badaniem (aż do dnia badania) należy wstrzymać się z zażywaniem leków, takich jak: witaminy, aspiryna, środki przeczyszczające (Laktuloza, Duphalac)
1 dzień przed badaniem należy unikać środków ułatwiających wypróżnienia (błonnik) i wspomagających trawienie (enzymy trawienne np. Kreon, Lipancrea)
Dieta obowiązuje
- 24h przed badaniem (u pacjentów z biegunką)
- 48h przed badaniem (u pacjentów z zaparciem)
Produkty, które powinny być wykluczone lub wyraźnie ograniczone : mięso, ryby, drób, jaja, mleko, ryż Basmati i jaśminowy, sól, pieprz, oliwa, olej kokosowy
Należy unikać warzyw wzdymających (kapusta, cebula, por, fasola, warzywa marynowane)
12 godzin przed testem ścisła głodówka - można jedynie pić ciepłą przegotowaną wodę
2 godziny przed badaniem nie należy palić papierosów i żuć gumy

Leki inne niż wymienione powyżej przyjmujemy zgodnie ze zaleceniem lekarskim. Przed testem należy dokładnie umyć zęby i wyszczotkować język (osoby z protezą nie powinny używać kleju mocującego w dniu badania).

Przebieg badania

Po zmierzeniu wyjściowej wartości wodoru w wydychanym powietrzu „na czczo” (0 min.), pomiary wodoru w wydychanym powietrzu wykonuje się w odstępach 30 minutowych przez okres 90-180 min, oraz dodatkowo 15 min po podaniu czynnika.

SIBO

Sibo to zwiększenie ilości lub zmiana jakościowa flory bateryjnej jelita cienkiego.

Częstość występowania SIBO: 2,5 – 22% osób dorosłych, SIBO występuje u 56% pacjentów z zespołem jelita nadwrażliwego z dominującą biegunką.

Pomyśl o SIBO jeśli masz następujące objawy: wzdęcia, oddawanie nadmiernej ilości gazów, poposiłkowe bóle brzucha, biegunkę wodnistą lub tłuszczową, zaparcia, niewyjaśnioną utratę masy ciała, objawy niedożywienia, zmęczenie, objawy niedoboru witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K) i wit. B12, niedobór żelaza, niedokrwistość, obrzęki, pogorszenie odporności, częstsze infekcje.

Zdarza się też, że niektóre osoby cierpiące na SIBO zgłaszają dużą skłonność do spożywania słodyczy, co może z kolei prowadzić do powstania nadwagi.

Czynniki ryzyka SIBO:

zmiany anatomiczne, pozabiegowe : uchyłki jelita cienkiego, przetoki jelitowe, po resekcjach zastawki krętniczo- kątniczej, po zabiegach operacyjnych z zespoleniami omijającymi żołądkowo-jelitowymi (w tym operacje bariatryczne), po usunięciu żołądka, choroba zrostowa
leki: inhibitory pompy protonowej, leki opioidowe, niesterydowe przeciwzapalne, przeciwbiegunkowe
zaburzenie wydzielania enzymów trzustkowych
zaburzenia motoryki - neuropatia cukrzycowa, twardzina układowa, amyloidoza, niedoczynność tarczycy, choroby neurologiczne (choroba Parkinsona)
inne: zespół jelita nadwrażliwego, celiakia, autoimmunologiczne zapalenie żołądka, choroby zapalne jelit (choroba Crohna), popromienne zapalenie jelit, przewlekłe zapalenie trzustki, gastropareza, niealkoholowa choroba stłuszczeniowa wątroby, encefalopatia wątrobowa, otyłość, trądzik różowaty, zaburzenia immunologiczne

Diagnostyka

Testy wodorowe są obecnie najczęściej wykorzystywane w praktyce klinicznej, ponieważ są proste w wykonaniu, nieinwazyjne, bezpieczne i stosunkowo tanie. Podstawą jest zjawisko fermentacji węglowodanów przez nadmiar bakterii jelitowych z wytworzeniem wodoru, który w warunkach fizjologicznych nie powstaje w ludzkim organizmie.

Doustne podanie laktulozy lub glukozy, a następnie pomiar stężenia wodoru w wydychanym powietrzu, pozwala na potwierdzenie rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego .

Punkt odcięcia ≥20ppm (części na milion) wodoru powyżej wartości bazowej cechuje się czułością i swoistością w rozpoznawaniu SIBO na poziomie odpowiednio 77% i 66%.

U ok. 8-27% populacji obecna jest flora bakteryjna nieprodukująca wodoru – u tych osób wyniki będą fałszywie ujemne.

Wyniki fałszywie negatywne mogą wystąpić wskutek długiego pasażu jelitowego . Dlatego jeśli podejrzewamy długi czas pasażu jelitowego (pacjenci mający skłonność o do zaparć) zaleca się wykonanie dodatkowych odczytów po 150 lub 180 minutach.

Nietolerancja laktozy

Laktoza to dwucukier zawarty w mleku, rozkładany przy pomocy enzymu laktazy do monocukrów glukozy i galaktozy. Nietolerancja laktozy jest wynikiem niedoboru laktazy w błonie śluzowej jelita cienkiego. Wówczas spożycie produktów zawierających laktozę prowadzi do jej fermentacji i nadmiernego wytwarzania gazów w jelicie cienkim i grubym, powodując wzdęcie, dyskomfort, ból w jamie brzusznej, biegunkę.

Dolegliwości zależą od ilości spożytej laktozy oraz stopnia niedoboru laktazy. Odnosząc się do codziennej diety, niektórzy mogą dobrze tolerować szklankę mleka, a inni nie.

U wszystkich chorych z objawami poposiłkowymi wskazane jest przeprowadzenie testu tolerancji laktozy.

Przebieg badania

Po określeniu wyjściowego stężenia wodoru w wydychanym powietrzu, pacjent spożywa standardowa dawkę laktozy. Kolejne pomiary wodoru w wydychanym powietrzu wykonuje się w odstępach 30 minutowych przez okres 2 godzin, oraz dodatkowo 15 min po podaniu czynnika.

Wzrost stężenia wodoru w wydychanym powietrzu powyżej 20 ppm (części na milion) z dużym prawdopodobieństwem przemawia za niedoborem laktazy. Czasami u badanych osób stwierdza się wyjściowo podwyższone stężenie wodoru w wydychanym powietrzu w wyniku diety bogatobłonnikowej lub zespołu przerostu flory jelitowej, co należy uwzględnić w rozpoznaniu różnicowym.

U osób bez innych dolegliwości oraz bez ostrego zakażenia przewodu pokarmowego, dodatni wynik testu wskazuje jednoznacznie na nietolerancję laktozy. Choć istnieje pierwotny niedobór laktazy, którego objawy występują już w niemowlęctwie, zazwyczaj ujawnia się on w okresie dojrzewania lub u dorosłych, gdy dochodzi do stopniowego zaniku aktywności laktazy w błonie śluzowej jelita cienkiego.

Nietolerancję laktazy obserwuje się także częściej w przebiegu chorób tj. celiakia i choroby zapalne jelit.

Nietolerancja fruktozy

Występuje rzadko, jest więc słabiej poznana niż nietolerancja laktozy. Może wynikać z wrodzonego defektu metabolicznego lub wiązać się z nietolerancją nabytą w życiu dorosłym.

Fruktoza występuje w owocach, miodzie, jest dodawana do niektórych słodyczy, napojów gazowanych i sztucznie aromatyzowanych. Jest produktem rozkładu dwucukru sacharozy (glukoza + fruktoza).

Objawy są podobne jak przy nietolerancji laktozy, w diagnostyce wykorzystuje się test oddechowy z użyciem znakowanej fruktozy.